Abrazyo, Latince kökenli “abrasio” kelimesinden gelen ve tıpta bir yüzeyin sürtünme veya kazınma yoluyla aşınması, sıyrılması veya kazınmasını ifade eden genel bir terimdir. Kullanıldığı tıbbi alana göre farklı anlamlar taşıyabilir.
En yaygın olarak bilinen iki temel anlamı şunlardır:
1. Dermatoloji ve Genel Tıpta (Cilt Abrazyonu / Sıyırık)
Günlük hayatta en sık karşılaşılan anlamıdır. Cildin en üst katmanı olan epidermisin, sert veya pürüzlü bir yüzeye sürtünmesi sonucu sıyrılmasıdır. Bu durum genellikle düşme, çarpma veya kazalar sonucu meydana gelir.
- Görünüm: Genellikle kanamanın az olduğu veya hiç olmadığı, yüzeysel, kırmızı ve sızıntılı bir yara şeklindedir. Derinin üst tabakası kalktığı için sinir uçları açığa çıkabilir ve bu da yanma hissine ve ağrıya neden olabilir.
- Örnek: Asfalta düşen bir çocuğun dizinde veya dirseğinde oluşan sıyrıklar tipik bir abrazyo örneğidir.
- Tedavi: Genellikle yaranın temizlenmesi, antiseptik solüsyonlarla pansuman yapılması ve enfeksiyondan korunması yeterlidir.
2. Diş Hekimliğinde (Diş Abrazyonu)
Diş hekimliğinde abrazyo, dişlerin dış yüzeylerinin (mine ve dentin tabakalarının) mekanik etkilerle patolojik olarak aşınmasıdır. Bu durum çürük dışı bir nedenle meydana gelen diş dokusu kaybıdır.
- Nedenleri:
- Sert Diş Fırçalama: Çok sert kıllı fırçalarla veya aşırı bastırarak dişleri fırçalamak en yaygın nedendir.
- Aşındırıcı Diş Macunları: Yüksek oranda aşındırıcı partikül içeren diş macunlarının sürekli kullanımı.
- Yabancı Cisimler: Sürekli olarak ağızda kalem, iğne gibi sert cisimleri tutmak veya ısırmak.
- Mesleki Faktörler: Terzi, ayakkabı tamircisi gibi mesleklerde sürekli ağızda iğne, çivi gibi nesneler tutmak.
- Görünüm: Genellikle dişlerin diş etine yakın boyun bölgelerinde çentik veya kama şeklinde parlak, pürüzsüz yüzeyli aşınmalar olarak görülür. Bu durum dişlerde hassasiyete, renklenmeye ve ilerleyen vakalarda dişin zayıflayıp kırılmasına neden olabilir.
Diğer Tıbbi Kullanımlar
- Abrazyon Kürtaj: Halk arasında “kürtaj” olarak bilinen işlemin tıbbi adlarından biridir. Burada “abrazyo” kelimesi, özel aletler (küret) kullanılarak rahim iç duvarının (endometrium) kazınması/sıyrılması işlemini ifade eder. Bu işlem hem istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması (küretaj abortus) hem de teşhis veya tedavi amacıyla (probe küretaj, fraksiyone küretaj) yapılabilir.
- Dermabrazyon: Cilt yüzeyindeki sivilce izleri, yara izleri veya kırışıklıklar gibi kusurları gidermek için cildin üst tabakasının özel bir aletle kontrollü bir şekilde zımparalanarak aşındırıldığı estetik bir prosedürdür.
Özetle, abrazyo; ciltte, dişte veya rahim içi gibi bir doku yüzeyinde meydana gelen mekanik aşınma, kazınma veya sıyrılma eylemini tanımlayan genel bir tıp terimidir.
Bir yanıt yazın