Abrazyon, Latince “abradere” (kazımak, sıyırmak) fiilinden türemiş bir tıp terimidir. En genel anlamıyla, bir doku yüzeyinin sürtünme veya mekanik etki yoluyla aşınmasını, sıyrılmasını veya kazınmasını ifade eder. Bu terim, kullanıldığı tıbbi branşa göre farklı spesifik durumları tanımlar.
İşte tıbbın çeşitli alanlarında “abrazyon” teriminin anlamları:
1. Dermatoloji ve İlk Yardım (Cilt Abrazyonu – Sıyırık)
Bu, kelimenin en yaygın ve bilinen kullanımıdır. Cildin en üst katmanı olan epidermisin, sert veya pürüzsüz bir yüzeye sürtünmesi sonucu oluşan yüzeysel yaralanmadır.
- Örnek: Koşarken düşen bir çocuğun dizinde veya dirseğinde oluşan ve halk arasında “sıyrık” olarak bilinen yara, tipik bir abrazyon örneğidir.
- Özellikleri: Genellikle kılcal damarlar etkilendiği için az miktarda noktasal kanama veya sızıntı görülür. Derinin üst tabakası sıyrıldığı için sinir uçları açığa çıkar ve bu da yanma hissine neden olabilir. Enfeksiyon riski taşıdığı için temizlenmesi ve pansuman yapılması önemlidir.
2. Diş Hekimliği (Diş Abrazyonu – Mekanik Aşınma)
Diş hekimliğinde abrazyon, dişlerin yüzeyindeki mine ve dentin tabakalarının, çürük dışı mekanik faktörlerle aşınmasıdır.
- Nedenleri:
- Yanlış Fırçalama Tekniği: Çok sert kıllı diş fırçaları kullanmak veya dişleri aşırı kuvvet uygulayarak yatay yönde fırçalamak.
- Aşındırıcı Diş Macunları: Yüksek oranda aşındırıcı madde içeren macunların sürekli kullanımı.
- Alışkanlıklar: Tırnak yemek, kalem ısırmak veya ağızda sürekli olarak sert cisimler (piping, iğne vb.) tutmak.
- Görünümü: Genellikle dişlerin diş etine yakın boyun kısımlarında çentik şeklinde, parlak yüzeyli aşınmalar olarak kendini gösterir. Bu durum dişlerde hassasiyete ve estetik sorunlara yol açabilir.
3. Jinekoloji (Abrazyon Küretaj – Kazıma İşlemi)
Jinekolojide “abrazyon” kelimesi genellikle küretaj işlemi bağlamında kullanılır. Halk arasında “kürtaj” olarak bilinen bu işlem, rahim iç duvarının (endometrium) özel bir alet olan “küret” ile kazınarak temizlenmesidir.
- Amaçları:
- Tanısal (Probe Küretaj): Anormal rahim kanamalarının nedenini araştırmak veya rahim kanseri şüphesinde biyopsi almak için yapılır.
- Tedavi Edici: Düşük sonrası rahim içinde kalan gebelik materyalini temizlemek (inkomplet abortus), rahim poliplerini almak veya istenmeyen gebelikleri sonlandırmak (küretaj abortus) amacıyla uygulanır.
4. Estetik Cerrahi (Dermabrazyon)
Bu, “abrazyon” prensibinin estetik amaçla kullanıldığı bir prosedürdür. Cildin üst katmanlarının, hızla dönen özel bir fırça veya zımpara ile kontrollü bir şekilde aşındırılması işlemidir. Bu sayede sivilce izleri, yara izleri, derin kırışıklıklar gibi cilt kusurlarının görünümü iyileştirilir ve daha pürüzsüz yeni bir cilt dokusunun oluşması hedeflenir.
Özetle, abrazyon, hangi dokuda meydana geldiğine bağlı olarak “sıyırık”, “mekanik aşınma” veya “kazıma” gibi farklı anlamlara gelen, ancak temelinde her zaman bir yüzeyin mekanik yolla ortadan kaldırılması eylemini barındıran geniş bir tıp terimidir.
Bir yanıt yazın