MediRehber

Abrupsiyo, (Latince: abruptio) tıpta bir organın veya dokunun normal yerleşim yerinden aniden “ayrılması” veya “kopması” anlamına gelen bir terimdir. Tek başına kullanıldığında genel bir anlam taşısa da, tıp dilinde neredeyse her zaman çok spesifik ve acil bir durumu ifade etmek için kullanılır: Abrupsiyo Plasenta.

Abrupsiyo Plasenta (Plasental Dekolman)

Abrupsiyo Plasenta, gebelikte normalde doğumdan sonra rahimden ayrılması gereken plasentanın, bebek doğmadan önce rahim duvarından kısmen veya tamamen ayrılması durumudur. Bu, gebeliğin 20. haftasından sonra meydana gelen, hem anne hem de bebek için hayati risk taşıyan ciddi bir obstetrik acil durumdur.

Plasenta nedir? Halk arasında “bebeğin eşi” olarak da bilinen plasenta, gebelik boyunca rahim duvarına yapışık duran ve bebekle anne arasındaki besin, oksijen ve atık madde alışverişini sağlayan hayati bir organdır.

Neden Tehlikelidir?

Plasenta zamanından önce rahim duvarından ayrıldığında iki büyük sorun ortaya çıkar:

1. Bebek İçin Risk: Plasenta ayrıldığı anda bebeğe giden kan ve oksijen akışı azalır veya tamamen kesilir. Bu durum, bebekte gelişim geriliğine, oksijensiz kalmaya (fetal distres) ve acil müdahale edilmezse anne karnında ölüme yol açabilir.
2. Anne İçin Risk: Plasentanın ayrıldığı bölgedeki rahim duvarından şiddetli bir kanama başlar. Bu kanama rahim içinde birikerek dışarıdan fark edilmeyebilir (gizli kanama) veya vajinal yolla dışarı akabilir. Annede aşırı kan kaybına bağlı olarak şok, pıhtılaşma bozuklukları (DIC) ve hatta ölüm riski bulunur.

Belirtileri Nelerdir?

Abrupsiyo plasentanın en tipik belirtileri şunlardır:

• Vajinal Kanama: En sık görülen belirtidir (%80). Kanama parlak kırmızı veya pıhtılı olabilir. Ancak yaklaşık %20 vakada kanama rahim içinde hapsolur ve dışarıdan görülmez (gizli kanama).
• Karın ve Sırt Ağrısı: Genellikle aniden başlayan, sürekli ve şiddetli bir karın veya sırt ağrısıdır. Rahim tahta gibi sert ve hassas bir hal alabilir.
• Rahim Kasılmaları: Rahimde sık, birbiri ardına gelen ve gevşemeyen, tetanik kasılmalar görülür.
• Bebek Hareketlerinde Azalma: Bebeğin oksijensiz kaldığının bir işareti olabilir.

Risk Faktörleri ve Nedenleri

Kesin nedeni her zaman bilinmemekle birlikte, abrupsiyo plasenta riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

• Hipertansiyon: Gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) veya kronik hipertansiyon en önemli risk faktörüdür.
• Daha Önceki Gebelikte Abrupsiyo Öyküsü: Riski en çok artıran faktörlerden biridir.
• Karın Travması: Trafik kazası, düşme veya darp gibi durumlarda karına alınan darbeler.
• Sigara ve Kokain Kullanımı.
• İleri Anne Yaşı.
• Çoğul Gebelikler.

Tanı ve Tedavi

Tanı, genellikle hastanın klinik belirtileri (kanama, ağrı, sert rahim) ve ultrason bulgularıyla konur. Tedavi, ayrılmanın derecesine, gebelik haftasına, annenin ve bebeğin durumuna göre acilen planlanır.

• Hafif Vakalar: Bebek ve anne stabil ise, yakın hastane takibi altında beklenebilir.
• Ciddi Vakalar: Anne veya bebeğin hayatı risk altındaysa, gebelik haftasına bakılmaksızın acil olarak doğum gerçekleştirilir. Doğum genellikle en hızlı yöntem olan sezaryen ile yapılır. Annenin kan kaybını telafi etmek için kan nakli gerekebilir.

Özetle, abrupsiyo, özellikle abrupsiyo plasenta bağlamında, plasentanın doğumdan önce rahim duvarından ayrılması anlamına gelen, anne ve bebek için acil müdahale gerektiren, hayati tehlike taşıyan kritik bir gebelik komplikasyonudur.