“An-“, tıp ve bilim dilinde yaygın olarak kullanılan, Yunanca kökenli bir ön ektir (prefix).
- Anlamı: “-sız, -siz, yokluk, eksiklik, olmama hali” gibi bir olumsuzluk veya yoksunluk ifade eder.
“An-“, aslında aynı anlama gelen “a-“ ön ekinin bir varyasyonudur. Kural olarak, eklendiği kök kelime bir sesli harfle (a, e, i, o, u) veya ‘h’ harfiyle başlıyorsa, telaffuzu kolaylaştırmak için “a-” yerine “an-” formu kullanılır.
Tıptaki Kullanım Örnekleri
Bu ön ek, bir durumun, maddenin veya fonksiyonun olmadığını belirtmek için kullanılır:
- Anemi (Anemia): an- (yokluk) + haima (kan) → Kelime anlamıyla “kansızlık”. Vücutta yeterli sağlıklı kırmızı kan hücresinin veya hemoglobinin bulunmadığı durum.
- Anestezi (Anesthesia): an- (yokluk) + aisthesis (duyu, his) → “Hissizlik, duyusuzluk”. Ameliyat gibi tıbbi işlemler sırasında ağrı ve diğer duyuların geçici olarak ortadan kaldırılması.
- Anoksi (Anoxia): an- (yokluk) + oxys (oksijen) → Dokulara hiç oksijen gitmemesi durumu, yani “oksijensizlik”.
- Anüri (Anuria): an- (yokluk) + ouron (idrar) → “İdrar yokluğu”. Böbreklerin idrar üretememesi veya idrar çıkışının tamamen durması.
- Anoreksi (Anorexia): an- (yokluk) + orexis (iştah) → “İştahsızlık”.
Özetle, bir tıp teriminin başında “an-“ ön ekini görmek, genellikle o terimin kökünde yatan kavramın yokluğunu veya eksikliğini ifade eder.