Atriyoventriküler nod (AV nod) veya Türkçe adıyla atriyoventriküler düğüm, kalbin elektriksel ileti sisteminin hayati bir parçasıdır. Kalbin kulakçıkları (atriyumlar) ile karıncıkları (ventriküller) arasında bir “elektrik kapısı” veya “gecikme istasyonu” olarak görev yapar.
Yeri ve Görevi
AV düğüm, sağ kulakçığın alt duvarında, kulakçıklar ve karıncıkları ayıran bölmeye yakın bir konumda yer alır. Kalbin kendi doğal pili olan sinoatriyal düğümden (SA düğüm) gelen elektriksel uyarıları alır.
AV düğümün temel ve kritik görevi, bu elektriksel uyarıyı ventriküllere iletmeden önce çok kısa bir süre (yaklaşık 0.1 saniye) geciktirmektir. Bu anlık duraklama son derece önemlidir, çünkü:
- Kulakçıkların (atriyumlar), karıncıklardan hemen önce kasılmasına olanak tanır.
- Bu sayede kulakçıklar içlerindeki kanı tamamen karıncıklara (ventriküller) boşaltabilir.
- Karıncıklar tam olarak kanla dolduktan sonra kasılarak kanı vücuda ve akciğerlere verimli bir şekilde pompalar.
Bu gecikme olmasaydı, kulakçıklar ve karıncıklar aynı anda kasılmaya çalışır, bu da kalbin pompalama verimini ciddi şekilde düşürürdü.
AV düğüm, aynı zamanda SA düğümün çalışmaması durumunda ikincil bir pil (pacemaker) olarak devreye girerek daha yavaş da olsa bir kalp ritmi oluşturma kapasitesine sahiptir.
Klinik Önemi
AV düğümün düzgün çalışmaması, AV blok (atriyoventriküler blok) olarak bilinen kalp ritim bozukluklarına yol açar. Bu durumda, kulakçıklardan karıncıklara giden elektriksel sinyaller yavaşlar veya tamamen engellenir. AV blokların ciddiyetine göre dereceleri (1., 2. veya 3. derece tam blok) vardır ve tedavisi, altta yatan nedene ve derecesine bağlı olarak ilaçlardan kalıcı kalp pili (pacemaker) takılmasına kadar değişebilir.
“AVN” Kısaltması Hakkında Önemli Not
Kardiyoloji (kalp bilimi) metinlerinde atriyoventriküler nod için genellikle AV nod veya AV düğüm kısaltmaları kullanılır.
Tıp pratiğinde “AVN” kısaltması, çok daha yaygın olarak ortopedi alanında kullanılan Avasküler Nekroz (Avascular Necrosis) anlamına gelir. Avasküler nekroz, kemiğe giden kan akışının bozulması sonucu kemik dokusunun ölmesidir.
Bu nedenle, herhangi bir karışıklığı önlemek için atriyoventriküler düğümden bahsederken “AVN” yerine “AV nod” veya “AV düğüm” kısaltmalarını kullanmak daha doğru ve güvenlidir.